Orhun Abideleri meşhur adı ile Göktürk kitabeleri Türk tarihinden günümüze kalan en büyük kültür miraslarından birisi ve bizi biz yapan değerleri ta o devirlerden evvel Yolluğ Tigin kaleminden bize ileten mukaddes emanetler. Gerçekten Dünya üzerinde pek az millete nasip olacak kültürel mirasa sahip bir toplumun bireyleriyiz. Üniversitede Türk Dili ve Edebiyatı bölümleri ve öğretmenliği okuyan arkadaşlar mutlaka Orhun Abidelerini derste işlemişlerdir. Bizde kıymetli hocam Prof. Dr. Şerif Ali Bozkaplan’ın dersinde etraflıca ve hakkını vererek bu güzide eserleri incelemiştik. (Her ne kadar tembel bir öğrenci olup yaz okuluna kalsam da) epey şey öğrenmiş olduk. Bu yazımda sizlere Orhun Abideleri içerisinde yer alan Kültigin Abidesi’nin Doğu yüzünün ders notlarından oluşan pdf dosyasını sunacağım. Üniversitede iken kendi tutmuş olduğum notlardan oluşan bir çalışma ve sadece Doğu yüzünü kapsıyor. Umarım faydalı olur.
Orhun Abideleri Hakkında:
Orhun Yazıtları, Göktürk Yazıtları ya da Köktürk Yazıtları, Türklerin bilinen ilk alfabesi olan Orhun alfabesi ile Göktürkler tarafından yazılmış yapıtlardır. Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtlarını Yollıg Tigin yazmıştır. Yollığ Tigin aynı zamanda Bilge Kağan’ın yeğenidir. Yazıtlarda bu abidelerin sonsuzluğa kadar kalması temennisi ile “Bengü Taşlar” denmiştir.
Yazıtlar, 1889 yılında Moğolistan’da Orhun Vadisi’nde bulunmuşlardır. Bu yazıtlar II. Göktürk Kağanlığı’na aittir. Yazılış tarihleri MS. 8. yüzyılın başlarına dayanmaktadır. Yazıtlardan Kül Tigin Yazıtı 732 yılında, Bilge Kağan Yazıtı 735 yılında yazılmışlardır.
1893 yılında Danimarkalı dilbilimci Vilhelm Thomsen tarafından, Rus Türkolog Vasili Radlof’un da yardımıyla çözülmüş ve aynı yılın 15 Aralık günü Danimarka Kraliyet Bilimler Akademisi’nde bilim dünyasına açıklanmıştır.
Orhun Abideleri-Kültigin Anıtı Doğu Yüzü Ders Notları:
[gview file=”https://www.gurkanbilgisu.com/wp-content/uploads/2016/07/orhun-abideleri-ders-notlari.pdf” height=”700px” width=”640px” save=”1″]
