Yabancılara Türkçe nasıl öğretilir ? Yabancılara nasıl Türkçe öğretebiliriz ? gibi sorularınız varsa bu yazıyı okumanızda fayda var. Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi konusunda pek çok görüş, yöntem ve teknik olsa da her geçen gün yabancılara Türkçe öğretimi alanına yönelik öğrenci talepleri büyük artış gösteriyor. Bu noktada da dil öğreticileri yani öğretmenler olarak bizlere de sistemli ve düzenli bir dil öğretim sürecini yönetmek ve Türkçeyi başarılı bir biçimde öğretebilmek düşüyor. Peki anadili Türkçe olmayan bireylere yabancı dil olarak Türkçeyi nasıl öğreteceğiz ? Bu noktada sahadaki deneyimlerinden yola çıkarak Türkçe öğretiminde nasıl bir yol izlemek gerekir maddeler halinde bu yazıda sunmaya çalışacağım. Umarım faydalı olur. Dilerseniz başlayalım:
1.) Hedef Kitlenizi Belirleyin:
Yabancılara Türkçe öğretirken yapmanız gereken ilk iş hedef kitlenizi belirlemek. Çalıştığınıza/çalışacağınız kurum ya da kişiler ile bir durum saptaması yaparak hedef kitlenizi belirleyip ona göre dil öğretimi yapmanız büyük önem arz ediyor. Peki hedef kitleden kasıt ne ? Yaş, cinsiyet, anadil, gelir düzeyi ve inançlar bile hedef kitleniz için önemli değişkenler olacak. Örneğin; Anadili Arapça, inancı İslam olan bir öğrenci ile anadili Rusça inancı Hristiyanlık olan bir bireye Türkçe öğretirken kullanacağınız materyal, kelime, metin, hikâye v.b pek çok şey farklılık gösterecektir. Unutmayın her bireyin/toplumun kendine has özellikleri vardır. Amacımız Türklük değil Türkçe öğretmek olduğundan hedef kitlemizin inancına, yaşayış şekline uygun metinler seçmek isabetli bir karar olacaktır. Hedef kitleye yönelik hazırlanacak yıllık plan, materyal seçimi gibi unsurlar dil öğrenim sürecini hızlandıracak ve hedef dilin öğrenimini kalıcı hale getirmede bize yardımcı olacaktır. Unutmayın çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ile yetişkinlere Türkçe öğretimi farklı şeylerdir !
2.) Hedef Kitlenizin Seviyesini Belirleyin:
Yabancılara Türkçe öğretmek istiyorsanız hedef kitlenizi iyi tanımanız gerekiyor. Bunun için öncelikle ikinci dil konuşuru olmak isteyen hedef kitlenizin hangi seviyede Türkçe bilgisine sahip olduğunu ölçecek bir seviye belirleme sınavı yapmanızı tavsiye ediyorum. Türkçe öğretmeyi planladığını öğrenci grubu Avrupa Ortak Çerçeve Metni dil kazanım seviyelerinin hangi basamağında yer alıyor ? A1, A2, B1, B2, C1, C2 ? Yapacağınız sınav sonunda öğrencilerin Türkçe hakimiyetinin hangi seviyede olduğunu görecek ve ona göre dil sınıfları oluşturarak bir plan dahilinde Türkçe öğretimi yapacaksınız. Aksi halde az bilenle çok bilenin birlikte eğitim aldığı bir dil öğretim sınıfında Türkçe öğretmeniz ne size ne de öğrencilere bir fayda sağlamaz. Yabancılara Türkçe öğretimi ile ilgili sınav örneklerine buradaki yazımdan erişebilirsiniz.
3.) Bir Plan Oluşturun:
Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi sırasında mutlaka bir plan-programa sahip olmanız gerekir. Amaçsız, bilinçsiz yapılan bir dil öğretimi ne öğrenciye ne öğretmene verim sağlayacak sürecin sonunda yaşanan şeyin adı hüsran olacaktır. Hayatın her alanında olduğu gibi ders anlatırken de mutlaka bir plan ve programınızın olması gerekiyor. Hazırlayacağınız ders planı öğrenci seviyeleri ve hedef kitleye uygun biçimde olmalı, Türkçe öğretimi sırasında kullanacağınız kaynaklarla ilişkilendirilmelidir. Ders planları bize dönem içerisinde neyi, nasıl, ne şekilde öğreteceğimiz konusunda yardımcı olacaktır. Yabancılara Türkçe öğretimi için hazırlanmış yıllık plan örneklerine burada yer alan yazımı okuyarak ulaşabilirsiniz.
4.) Kullanacağınız Yöntem-Teknik ve Materyalleri Belirleyin:
Hedef kitlemizi belirleyip, seviye sınıfları oluşturduktan ve daha sonra bir yıllık plan meydana getirdikten sonra sıra geldi Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi esnasında kullanacağımız yöntem, teknik ve materyalleri belirlemeye. Günümüzde ve geçmişte kullanılan ve literatürde yer etmiş pek çok dil öğretim metodu bulunmakta. Türkçe öğretimi esnasında kullanabileceğiniz dil öğretim tekniklerine daha önceki yazılımlarda değinmiştim. Kullanacağınız yöntemi belirlerken “En iyi yöntem hangisi? ” sorusu yerine “Benim ders anlatım tarzıma en uygun teknik-yöntem hangisi ?” sorusunu sormanız sizi doğru yola götürecektir. Tüm yöntemler verimli ve doğru kullanılırsa fayda sağlayabilir ama neyi, nasıl, ne kadar kullandığınız önemli. Tek bir yönteme bağlı kalmak zorunda da değilsiniz. Eklektik olabilir ve yöntemlerin faydalarından yararlanabilirsiniz. Yine Türkçe öğretimi konusunda en önemli konulardan ve aynı zamanda eksikliklerden birisi materyal seçimi konusu. Hedef kitlenize uygun ders materyallerini en baştan planlayıp ona göre hareket etmeniz her zaman ders işleyişinizi kolaylaştıracaktır. Ders kitaplarının öğrenci seviyelerine uygun olarak belirlenmesi ve ve doğru kitap seçimi öğrenmeyi pozitif yönde etkiler. Yine kendi ürettiğiniz materyalleri kullanabileceğiniz gibi yabancılara Türkçe öğretimi için hazırladığım online kaynak kütüphanesi projesinde yer alan materyalleri de öğretim esnasında kullanabilirsiniz.
5.) Dört Temel Dil Becerisini Geliştirin:
Yabancı dil öğretiminde genel kaidelerden olan dört temel dil becerisinin (okuma, dinleme, konuşma, yazma) geliştirilmesi hususuna dikkat edin. Türkçe öğretimi sırasında bu dört temel dil becerisinin eşit miktarda geliştirilmesi önemlidir. Türkçe okuyup, yazabilen fakat konuşamayan bir birey Türkçe biliyor kabul edilemez. Yine aynı şekilde Türkçeyi anlayan, konuşabilen fakat Türkçe okuma, yazma bilmeyen bir bireyi biz Türkçe biliyor diye adlandıramayız. Derslerinizde ve planlarınızda dinleme, okuma, konuşma ve yazma kazanımlarına eşit oranda yer ve zaman ayırın. Öğretim faaliyetleri sırasında öğrenciler arasında bireysel farklılıklar olacaktır buna karşı hoşgörülü olun. Kimi çok iyi konuşacak fakat yazma bilmeyecek, kimi okuma yazma bilirken konuşmayı geç öğrenecektir.
6.) Sabırlı Olun !
Türkçe öğretimi sırasında tıpkı günlük hayatta olduğu gibi öğrenci-öğretmen ilişkisinin öğrenme sürecine etkisi büyüktür. Yeni bir dil öğrenen bireyler arasında bireysel farklılıklar olabileceğiniz gözardı etmeyin. Kimi zaman anlattığınız şeyleri defalarca anlatmak zorunda kalacaksınız buna hazırlıklı olun. Farklı alfabe kullanan bireylere Türk harflerini ve okuma yazmayı öğretmeniz dahi gerekecek. Türkçe’nin yabancı dil olarak öğretimi alanında öğretmenin olmanın güzel yanı ise anında dönüt alabilmenizdir. Bir yabancıya bir Türkçe kelime ya da cümle öğrettiğinizde ertesi gün onu öğrendiğini görür ve mutlu olarak mesleki haz yaşarsınız. Fakat aynı sınıftaki bir başka öğrenciniz aylarca konuları hatta okuma yazmayı öğrenemeyebilir. Yabancılara Türkçe öğretirken onların anadil konuşuru değil ikinci dil konuşuru olduğunu gözardı etmemeniz gerekir. Anadil olarak Türkçe öğretimi ile yabancı dil olarak Türkçe öğretimi birbirinden farklı şeylerdir.
7.) Değerlendirin ve Geri Bildirim Alın:
Eğitim hemen her aşamasında olduğu gibi dil öğretimi aşamasında da değerlendirme faaliyetleri büyük önem arz eder. Yabancılara Türkçe öğretimi sırasında öğrencilere verdiğiniz kazanımları ölçen sınavlar hazırlamanız ve öğrencilerden geri bildirim alıp aynı şekilde onlara geri bildirim de bulunmanız gerekir. Dört temel dil becerisine yönelik dinleme, okuma, konuşma ve yazma sınavları yapmanız faydalı olacaktır. Dört beceriyi öğretip sadece okuma,yazma sınavı yapmanız doğru ve etkili bir ölçme yöntemi değildir. Sınav sorularınız hedef kitle ve kazanımlara uygun olarak hazırlanmalı düzeye uygun olmalıdır. Öz değerlendirme ve akran değerlendirmesi dil öğretim sınıflarında benim gözlemlerimde ders esnasında uygulanan mini sınav tarzı etkinlikler de oldukça faydalı ve eğlenceli oluyor. Bu tarz değerlendirme yöntemleri ile öğrenci düzeylerini saptayabilir ve onları ödüllendirebilirsiniz.
2 Yorumlar
merhabalar.
faydali notlariniz icin tesekkurler.
acaba seviye testleri hakkinda daha detayli bilgi yaza bilirmisiniz?her seviye icin ne kadar ve nasil sorular hazirlayalim?taban puan kac olsun?ve…
Merhaba,
Sınav örnekleri hem site içerisinde hem de oluşturduğum Türkçe öğretimi online kaynak kütüphanesinde mevcut. Orada yer alan örnekleri incelerseniz faydalı olacaktır.
http://www.yabancilaraturkce.gurkanbilgisu.com